Wetenschapscommunicatie: hoe en waarom, wie en wanneer

Overal kom je het tegen: de oproep om wetenschap beter te verbinden met de maatschappij. Maar hoe doe je dat? En wanneer, als je je onderzoeksvragen bedenkt of wanneer je met je resultaten in je hand over mogelijke concrete toepassingen gaat praten? Wie mag daar over meepraten en waarom? Dat zijn de vragen die centraal staan in het vakgebied van de moderne wetenschapscommunicatie. In de 17de eeuw was wetenschap voor het gewone volk een kermisattractie en hadden rijke mensen een kabinet met curiositeiten. Tijdens de grote druk bezochte exposities in het tijdperk van de industriële revolutie ontstond de behoefte om mensen wat te leren. Maar als in de 20ste eeuw de wetenschap definitief haar onschuldige karakter verliest wordt alles anders. Wetenschap is niet meer per definitie ‘goed’ maar is normatief van aard. Mensen maken zich druk over de veiligheid van toepassingen, over de wenselijkheid van ingrijpen in levende organismen, en over de sturing van onderzoek. Wetenchapscommunicatie moet aandacht geven aan de issues die hierover ontstaan en dus aan de impact van de wetenschap op de maatschappij. Daarmee heeft wetenschapscommunicatie een nieuw doel gekregen. En daarmee samenhangend hebben wetenschappers een nieuwe taak gekregen. Daar waar voorheen professionals mensen konden ‘voorlichten’ over wetenschappelijke vindingen, worden nu dialogen verwacht over de mogelijkheden en voorwaarden van toepassingen van wetenschap. Dat is de uitdaging van de huidige wetenschapscommunicatie! De nieuwe leerstoel wetenschapscommunicatie is uniek geplaatst binnen de Faculteit Toegepaste Natuurwetenschappen, waar veel van de maatschappelijke en ethische issues spelen. Onderzoek naar toekomstige maatschappelijke en ethische issues gekoppeld aan visies over wetenschappelijke toepassingen is noodzakelijk om de dialoog te begrijpen en kunnen voeren. Een tweede onderzoekslijn richt zich op de rol en competenties van de onderzoeker inclusief het gebruik van zelfregulering zoals beroepscodes. Onderzoek naar de designs van wetenschapscommunicatie geeft inzicht in het gebruik van normatieve, emotionele en rationele argumenten. De aanpak in de vorm van interventies die leiden tot continue leerprocessen maakt het vakgebied toegepast en dynamisch. Daarin werken we nadrukkelijk samen met onderzoekers van andere disciplines zodat we een brug kunnen vormen tussen wetenschap en maatschappij en samen kunnen evalueren of we de goede dingen doen en of we ze goed doen.

P. Osseweijer

27-11-2009 14:00:00