Abiotisch DNA van getijdebekkens

Estuaria zoals de Westerschelde en lagunes zoals die in de Waddenzee zijn belangrijke natuurgebieden waarin en in de omgeving waarvan ook veel menselijke activiteiten plaatsvinden. Deze getijdebekkens vormen met de buitengaatse kust een samenhangend systeem in termen van waterbeweging, sedimenthuishouding en morfologie. Duurzaam beheer van de getijdebekkens houdt in het garanderen van veiligheid tegen overstromingen, het optimaal benutten van de economische waarden en het behouden van het natuurlijke karakter. De gaswinning in de Waddenzee, de vaargeulverdieping in de Westerschelde en het daar samenhangende onderwater zetten van de Hedwigepolder, en de aanleg van Maasvlakte II zijn voorbeelden van menselijke ingrepen in en in de invloedssfeer van getijdebekkens die allemaal tot heftige maatschappelijke discussies hebben geleid. Telkens is het gebleken dat betere kennis over de morfodynamische ontwikkelingen van de getijdebekkens onder invloed van klimaatveranderingen en menselijke activiteiten van groot belang is. Verbetering van ons kennis op dit gebied is ook noodzakelijk voor het duurzame beheer van ons kustsysteem met het oog op de klimaatveranderingen. Morfologische ontwikkelingen van getijdebekkens worden bestudeerd vanuit verschillende invalshoeken. Met waarnemingen vanuit het veld wordt de morfologie beschreven en worden empirische relaties afgeleid die gebruikt kunnen worden om de veranderingen van getijdebekkens door bijvoorbeeld bepaalde menselijke ingrepen te schatten. Semi-empirische modellering wordt nog steeds veel gebruikt om vooral de lange-termijn en grootschalige effecten van relatieve zeespiegelstijging en menselijke ingrepen te voorspellen. Morfologische veranderingen in getijdebekkens worden veroorzaakt door waterbewegingen die sediment transporteren. Door deze processen te bestuderen aan de hand van fysische wetten kunnen wij ook inzichten krijgen in de morfologische ontwikkelingen. De laatste jaren is er veel vooruitgang geboekt met de proces-gebaseerde modellering van morfodynamische ontwikkelingen in getijdebekkens. Morfodynamisch onderzoek in de komende tijd moet streven een brug te slaan tussen de empirische beschouwingen en modelleringen aan de ene kant en proces-gebaseerde beschouwingen en modelleringen aan de andere kant. Zo een overbrugging zal leiden tot paradigma verschuiving in onze inzichten in de morphodynamische ontwikkelingen van getijdebekkens op verschillende schaalniveaus. Dit is te vergelijken met de ontdekking en het ontraffelen van het DNA, een doorbraak in de biochemie die een verband legde tussen laboratoriumstudies op moleculair niveau en de beschrijvende biologie vanuit het veld.

Z.B. Wang

23-1-2013 14:00:00